1. Giới Thiệu: Tầm Quan Trọng Của Phong Tục Kiêng Kỵ Cuối Năm và Đầu Năm Mới Tại Nhật Bản
Những điều kiêng kỵ này không chỉ dựa trên tín ngưỡng tôn giáo mà còn phản ánh tâm lý tôn trọng truyền thống, sự thận trọng và tinh thần cẩn thận trong từng hành động của người Nhật.
2. Những Điều Kiêng Kỵ Cuối Năm Tại Nhật Bản
2.1. Không để nhà cửa bừa bộn vào cuối năm (大掃除 – Ōsōji)
• Ý nghĩa: Người Nhật tin rằng Thần Toshigami-sama (歳神様) – vị thần mang lại may mắn trong năm mới – chỉ ghé thăm những ngôi nhà sạch sẽ và ngăn nắp.
• Kiêng kỵ: Nếu không dọn dẹp nhà cửa sạch sẽ trước năm mới, Thần Toshigami sẽ không ban phước lành, và xui xẻo sẽ kéo dài sang năm sau.
• Hành động: Truyền thống Ōsōji (大掃除) – dọn dẹp tổng thể nhà cửa, được thực hiện trước ngày 31/12.
2.2. Không nấu ăn vào ngày 31/12 (大晦日 – Ōmisoka)
• Ý nghĩa: Người Nhật quan niệm rằng nấu ăn vào ngày cuối năm có thể làm kinh động đến thần linh và mang lại xui xẻo.
• Kiêng kỵ: Lửa từ việc nấu ăn có thể xua đuổi vận may.
• Hành động: Phần lớn các món ăn Tết (Osechi Ryori – おせち料理) được chuẩn bị từ trước ngày 31/12.
2.3. Không mượn hoặc cho vay tiền vào cuối năm
• Ý nghĩa: Cuối năm là thời điểm để tính toán và thanh toán các khoản nợ, chứ không phải để tạo thêm các khoản nợ mới.
• Kiêng kỵ: Cho vay tiền vào cuối năm đồng nghĩa với việc mang vận xui và thiếu may mắn vào năm mới.
• Hành động: Người Nhật thường trả hết nợ nần và thu xếp tài chính trước ngày 31/12.
2.4. Không làm vỡ đồ vật vào cuối năm
• Ý nghĩa: Làm vỡ chén đĩa, gương hay đồ thủy tinh vào cuối năm được cho là điềm báo không may mắn và chia ly trong năm mới.
• Kiêng kỵ: Nếu làm vỡ đồ, người Nhật sẽ cẩn thận dọn dẹp và tránh nói những lời xui xẻo.
• Hành động: Người Nhật thường rất cẩn thận khi dọn dẹp vào cuối năm.
2.5. Không ngủ qua giao thừa
• Ý nghĩa: Người Nhật tin rằng ngủ qua đêm giao thừa sẽ khiến bạn lỡ mất cơ hội đón chào Thần Toshigami-sama và vận may.
• Kiêng kỵ: Nếu ngủ vào khoảnh khắc giao thừa, bạn có thể bị già đi nhanh chóng trong năm mới.
• Hành động: Nhiều gia đình thường thức suốt đêm, tham gia các nghi lễ đón giao thừa như nghe Joya no Kane (除夜の鐘) hoặc ăn Toshikoshi Soba (年越しそば).
3. Những Điều Kiêng Kỵ Đầu Năm Mới Tại Nhật Bản
3.1. Không dọn dẹp nhà cửa vào ngày đầu năm mới
• Ý nghĩa: Người Nhật tin rằng quét nhà hay đổ rác vào ngày đầu năm mới sẽ quét đi may mắn và tài lộc.
• Kiêng kỵ: Hành động này được xem như xua đuổi Thần Toshigami-sama.
• Hành động: Việc dọn dẹp phải hoàn tất trước ngày 31/12 và kiêng làm vào ngày 1/1.
3.2. Không nói những từ mang nghĩa xui xẻo
• Ý nghĩa: Những từ như “chết” (死 – Shi), “chia tay” (別 – Betsu), hay “đau buồn” (悲しい – Kanashii) đều bị kiêng kỵ vào ngày đầu năm.
• Kiêng kỵ: Nói những từ này sẽ kéo theo xui xẻo và năng lượng tiêu cực cho cả năm.
• Hành động: Người Nhật thường giữ không khí vui vẻ và nói những lời tốt đẹp, tích cực.
3.3. Không làm vỡ đồ vật đầu năm
• Ý nghĩa: Làm vỡ chén, dĩa hay đồ gốm vào ngày đầu năm tượng trưng cho sự chia ly và đổ vỡ trong các mối quan hệ.
• Kiêng kỵ: Người Nhật rất cẩn thận trong việc sử dụng đồ dùng đầu năm.
• Hành động: Sử dụng các dụng cụ nhà bếp cẩn thận và hạn chế sử dụng đồ dễ vỡ.
3.4. Không cắt tóc hay móng tay đầu năm
• Ý nghĩa: Cắt tóc hay móng tay được xem như là cắt bỏ đi tài lộc và sức khỏe.
• Kiêng kỵ: Người Nhật tránh những hành động này vào ba ngày đầu năm mới (San-ga-nichi – 三が日).
• Hành động: Việc cắt tóc và làm móng thường được thực hiện trước giao thừa.
3.5. Không tranh cãi hay giận dữ đầu năm
• Ý nghĩa: Năm mới là thời điểm để mang lại hòa thuận, vui vẻ và khởi đầu suôn sẻ.
• Kiêng kỵ: Tranh cãi vào đầu năm được cho là sẽ mang lại xung đột kéo dài cả năm.
• Hành động: Người Nhật thường tránh các chủ đề nhạy cảm và ưu tiên không khí hòa thuận.
4. Tại Sao Người Nhật Tuân Thủ Những Điều Kiêng Kỵ Này?
4.1. Tôn Trọng Thần Linh và Tín Ngưỡng
• Các vị thần như Thần Toshigami-sama giữ vai trò quan trọng trong tín ngưỡng Shinto.
4.2. Quan Niệm Về Sự Thanh Tẩy và Khởi Đầu Mới
• Thanh lọc tâm hồn, nhà cửa và các mối quan hệ để sẵn sàng đón nhận điều mới mẻ.
4.3. Sự Cẩn Trọng và Ý Thức Tinh Tế
• Người Nhật nổi tiếng với tinh thần cẩn trọng và tỉ mỉ trong từng hành động, đặc biệt trong thời khắc quan trọng như năm mới.
5. Kết Luận: Những Kiêng Kỵ – Sự Kết Hợp Giữa Văn Hóa, Tín Ngưỡng và Tâm Lý
Những điều kiêng kỵ vào cuối năm và đầu năm mới không chỉ phản ánh tín ngưỡng dân gian mà còn thể hiện tâm lý khao khát một khởi đầu tốt đẹp, sự tôn trọng với thần linh và ý thức cộng đồng mạnh mẽ.
Dù hiện nay xã hội Nhật Bản đã hiện đại hóa, nhưng những điều kiêng kỵ này vẫn được gìn giữ và truyền lại qua nhiều thế hệ, như một phần quan trọng trong bản sắc văn hóa xứ sở hoa anh đào.
Hãy cùng Hoàng Hải Mobile khám phá thêm những câu chuyện độc đáo từ văn hóa Nhật Bản, nơi từng hành động đều mang một ý nghĩa sâu sắc!
